УИХ-ын 2021 оны хаврын ээлжит чуулганы 2021 оны гуравдугаар сарын 18-ны өдрийн үдээс хойших нэгдсэн хуралдаанаар дархлаажуулалтын явцын талаарх Шадар сайдын мэдээллийг сонслоо.
Дэлхий дахинаа коронавирусийн халдварын эсрэг вакциныг гарган авах 265 эмнэлзүйн туршилт судалгаа хийгдэж, албан ёсоор бүртгэгдсэн 13 вакцин хэрэглээнд нэвтэрч үүнээс 9 вакциныг яаралтай горимоор ашиглах зөвшөөрлийг ДЭМБ-ээс олгож, бусад вакциныг бүртгэн авах, шалгах ажиллагаа явагдаж байгаа талаар мэдээллийнхээ эхэнд УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Шадар сайд С.Амарсайхан танилцуулав.
Монгол Улсын Засгийн газраас коронавируст халдварын эсрэг вакцинд 18-аас дээш насны 2 сая 83 мянга буюу нийт хүн амын 63 хувийг хамруулахаар төлөвлөсөн бөгөөд Монгол Улсын Хүний эмийн зөвлөлөөс зөвшөөрөл олгож бүртгэсэн БНЭУ, БНСУ-ын АстраЗенека, БНХАУ-ын Веро целл, ОХУ-ын Спутник-В вакциныг тус тус импортолж, 2021 оны хоёрдугаар сарын 23-ны өдөр голомт өргөнөөр бүртгэгдсэн бүсэд хэрэглэж эхэлсэн бөгөөд 3 дугаар сарын 17-ны өдрийн байдлаар 155 мянга 746 хүн буюу 7.4 хувийг эхний тунд хамруулсан нь дэлхийн хэмжээнд 17-д бүртгэгджээ.
Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын зөвлөмжийн дагуу вакцины нөөц дутмаг нөхцөл байдлыг харгалзан вакцинд хамрагдах хүн амыг эрэмбэлж зорилтот бүлгийг тодорхойлон нийслэлд 41 цэгээр дамжуулан худалдааны байгууллагын 25,877, боловсролын байгууллагын 24,095, төрийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагын 22,507, стратегийн ач холбогдол бүхий байгууллагын 15,209, хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагын 10,244, хариу арга хэмжээний багт ажиллаж байгаа салбар дундын байгууллагын 8,827, 60-64 насны иргэдэд 7,675, батлан хамгаалах, зэвсэгт хүчний 7,461 иргэн вакцинд хамрагдаж өөрөөр хэлбэл Онцгой байдал, Цагдаа, Мэргэжлийн хяналт, Хил хамгаалах зэрэг байгууллагын албан хаагчид вакцины эхний тунд бүрэн хамрагдсан, харин эрүүл мэндийн байгууллагын 93.2 хувь, төрийн тусгай байгууллагын 92.1 хувь, үйл ажиллагаа нь тасалдаж үл болох байгууллагын 71.5 хувь нь дархлаажуулалтад хамрагдсан байна. Дээрх дархлаажуулалтын эхний тун авсан иргэдэд хөнгөн зэргийн халуурах, толгой өвдөх, бие шархирах нөлөө байгаа хэдийч хүнд хэлбэрийн урвал, хүндрэл илрээгүй болохыг Шадар сайд мэдээлэлдээ дурдав.
Монгол Улсын Засгийн газраас БНЭУ-ын “АстраЗенека” вакцин 150,000 тун, БНХАУ-ын “Вероцелл” вакцин 300,000 тунг татан авч шаардлагатай вакцины нөөцийн 11.3 хувийг дангаараа бүрдүүлсэн бол “КОВАКС” хөтөлбөрийн хүрээнд хүн амын 20 хувийг дархлаажуулах хөтөлбөрөөс эхний ээлжинд “Файзер” вакцины 25,740 тун, “АстраЗенека” вакцины 112,800 тунг манай улсад хуваарилснаас гуравдугаар сарын 12-ны өдөр “АстраЗенека” вакцины 14,400 тунг хүлээн авч нөөцийг нэмэгдүүлж цаашид “АстраЗенека” вакцины 21,600 тунг гуравдугаар сарын сүүлээр, 76,800 тунг дөрөвдүгээр сарын сүүлээр, “Файзер” вакцины 25,740 тунг дөрөвдүгээр сарын эхээр тус тус татан авахаар ажиллаж байгаа юм байна.
Түүнчлэн хувийн хэвшлийн байгууллагуудад вакцин импортлох зөвшөөрлийг олгож вакцины нөөц хангамжийг нэмэгдүүлэх буюу арилжааны шугамаар ОХУ-ын “Спутник-В” вакцин 300,000 тун, БНХАУ-ын “Синофарм” үйлдвэрийн вакцинаас 900,000 тун, “Файзер” вакцинаас 1.5 сая тунг дотоодын аж ахуйн нэгжүүд худалдан авахаар яриа хэлэлцээр хийгдэж байгаа гэлээ.
Манай улс дархлаажуулалтын тогтолцоонд вакциныг -20 хэмд тээвэрлэх, 2-8 хэмд хадгалах горимтой хүйтэн хэлхээний тоног төхөөрөмжийг ашигладаг. Энэ тогтолцооны хүрээнд хүн амынхаа 20 хувийг дархлаажуулахад шаардлагатай хэмжээний вакциныг нэг удаад хүлээн авах бэлтгэлийг хангасан бөгөөд дархлаажуулалтын тогтолцоонд дэлхий дахинд шинээр бүтээгдсэн вакциныг хадгалахад зориулсан -70 хэмийн хөлдөөгч 26 ширхэгийг худалдан авч, үндэсний төв агуулахад 388 литрийн багтаамжтай таван ширхэг хөлдөөгчийг суурилуулж шаардлагатай аймаг дүүрэгт хүргүүлэх 100 литрийн багтаамжтай 21 ширхэг хөлдөөгчийг худалдан авч, дэд бүтцийг бүрдүүлснээ мэдээллийн үеэр танилцууллаа.
“АстраЗенека” вакцинаас шалтгаалан хүний биед тромбэмболи үүссэн байж болзошгүй үндэслэлээр Европын холбооны зарим улс хэрэглэхээ түр зогсоосон гэх боловч 2021 оны гуравдугаар сарын 16-ны өдөр Европын эмийн зохицуулах хороо (ЕМА) тус вакцин нь тромбэмболи үүсгэхэд нөлөөлөхгүй хэмээн албан ёсоор мэдэгдсэн болохыг Шадар сайд С.Амарсайхан мэдээллийн үеэр онцолсон. Европын эмийн зохицуулах хорооноос гаргасан зөвлөмжийг үл харгалзан вакцины хэрэглээг түр зогсоох орнуудын жагсаалт нэмэгдсээр байгаа тул мэргэжлийн байгууллагуудаас аюулгүй байдалд нь бүрэн баталгаа өгч, вакциныг хийлгэхийн ач холбогдолыг тайлбарласан ба вакцины дараах багахан гаж нөлөө нь халдвараас шалтгаалах хүндрэл, болзошгүй нас баралттай харьцуулашгүй болохыг тус хорооны Дэд ерөнхийлөгч Эмер Күүк анхааруулсныг мөн дурдсан. Вакцины эмнэлзүйн туршилт судалгаагаар дархлаажуулалтын дараах урвал хүндрэлд тромбэмболийн тохиолдол бүртгэгдээгүй байна. Тэрээр хэрэглээг түр хугацаагаар хязгаарлах нь иргэдийн вакцинд итгэх итгэлийг сулруулах аюултай хэмээн CNN-д өгсөн ярилцлагадаа мөн дурьджээ (Mackintosh, 2021). Мөн ДЭМБ-ын Аюулгүй байдлын зөвлөлөөс вакцины хэрэглээг зогсоохгүй байхыг уриалаад байгаа гэлээ (Ellyatt, 2021).
Засгийн газар 2021 оны гуравдугаар сарын 9-ний өдрөөс эхлэн коронавируст халдварын эсрэг дархлаажуулалтын ажлыг эрчимжүүлж, хоногт дунджаар 15 мянга орчим хүнийг дархлаажуулалтад хамруулж байгаа бөгөөд эхний ээлжинд коронавируст халдварын эсрэг дархлаажуулалтад хамрагдах зорилтот бүлгийн нийт 507 мянга гаруй хүнээс 2021 оны гуравдугаар сарын 17-ны өдрийн байдлаар 155.746 мянган хүн буюу 30.7 хувь нь хамрагдсан бол үлдсэн 352 мянган хүнийг 2021 оны гурав, дөрөвдүгээр сард бүрэн хамруулж дуусах төлөвлөгөөтэй байгаа юм байна. Эдгээр иргэдийн хувьд 2021 оны дөрөвдүгээр сарын 15-ны өдрөөс “Синофарм” үйлдвэрийн вакцин, 2021 оны дөрөвдүгээр сарын 23-ны өдрөөс “АстраЗенека” вакцины давтан тунг тус тус хийх юм байна. Түүнчлэн уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн салбарт ажиллаж байгаа жолооч, ажилчдыг вакцинжуулах ажлын хүрээнд Өмнөговь аймагт “Синофарм” үйлдвэрийн 12,000 тун вакциныг хуваарилан хүргүүлсэн бөгөөд тус салбарын 11,000 гаруй ажилтан, албан хаагч, 1,000 орчим эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийг вакцинжуулна гэлээ. Харин бусад аймаг, орон нутагт тавдугаар сараас эхлэн 18-аас дээш насны хүн амд дархлаажуулалтын эхний тунг хийхээр төлөвлөж бэлтгэл ажлыг хангасан байна.
Шадар сайд С.Амарсанаа мэдээллийнхээ төгсгөлд коронавируст халдварын эсрэг вакцины дараах дархлаа тогтцыг судлах зорилгоор хийж буй судалгааны талаар танилцуулсан. Дээрх зорилгын хүрээнд “Эмч, эмнэлгийн ажилчдын вакцины дархлаа тогтоох судалгаа”, “Ахмад настан, суурь өвчтэй хүмүүсийн дархлаа тогтоц тодорхойлох судалгаа”, “Нийт иргэдийн дунд дархлаа тогтцын байдлын судалгаа”-г хийхээр судалгааны арга, аргачлалыг тус тус боловсруулан ажиллаж байгаа аж.
УИХ-ын гишүүд дээрх мэдээлэлтэй холбогдуулан асуулт асууж, Шадар сайд болон Эрүүл мэндийн сайд, холбогдох албан тушаалтнуудаас тайлбар, мэдээлэл авав. Б.Пүрэвдорж гишүүний асуултад Шадар сайд хариулахдаа, Засгийн газар төлөвлөгөөний дагуу вакцинуудыг татан авч, вакцинжуулалтыг амжилттай зохион байгуулж байгаа гэв. Монгол Улсын Засгийн газар, БНЭУ-ын Засгийн газар хоорондын яриа хэлэлцээрийн шугмаар “АстраЗенека” вакциныг авч, энэ оны хоёрдугаар сарын 23-ны өдрөөс вакцинжуулалтаа эхлүүлсэн. Хэрэв ДЭМБ-ын вакцины хөтөлбөрийн дагуу хуваарилагдсан вакциныг хүлээсэн бол гурав хоногийн өмнө эхний “АстраЗенека” вакциныг хүлээн авахаар байжээ. Хандив туслалцаа, хамтын ажиллагааны хүрээнд авсан вакцинуудаас гадна вакцин худалдан авах зориулалтаар 317 сая төгрөгийг төсөвлөсөн байгаа талаар дурдав. Цар тахлын халдварыг дотоодод алдсан үйл явц, холбогдох хариуцлагын талаарх Т.Аюурсайхан гишүүний асуултад С.Амарсайхан сайд хариулт өгсөн. Засгийн газраас нэн тэргүүнд иргэдийн эрүүл мэндийг хамгаалах, эдийн засгийг хэвийн үргэлжлүүлэх чиглэлд анхаарч бодлого, шийдвэр гарган ажиллаж байгаа гэлээ. Нийтээр нь хатуу хөл хорио тогтоохгүйгээр, хэсэгчлэн хөл хорио тогтоохтой холбоотой, хөл хорионы дэглэмтэй холбоотой нарийвчилсан, тодорхой журмуудыг гарган мөрдөж байгаа талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгсөн юм. Мөн алдаа дутагдлуудыг илрүүлэх, холбогдох албан тушаалтнуудад хариуцлага тооцох, байгууллага хоорондын уялдаа холбоог хангах, шат шатны хариуцлагыг дээшлүүлэх шаардлага бий гэдгийг хэлж байв.
УИХ-ын гишүүн Б.Энх-Амгалан, Б.Энхбаяр нар нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн 26 дугаар хороонд тогтоосон хэсэгчилсэн хөл хорионы талаар тодруулсан. Аймаг, сум, нийслэл, дүүргийн шат шатны байгууллагууд тухайн орчныхоо эрсдлийн үнэлгээг хийж, хэсэгчилсэн арга хэмжээ авахдаа иргэдийг мэдээлэл, зохион байгуулалтаар хангаж, бүх шатанд ойлголтын зөрүүгүй ажиллах УОК-ын даргын тушаал шийдвэр гарсан. Баянзүрх дүүргийн 26 дугаар хороонд хэсэгчилсэн хөл хорио тогтоохдоо тодорхой шалтгаанаар иргэдэд урьдчилан мэдээлэл хүргээгүй гэх тайлбар хэлж байгаа нь бүдүүлэг алдаа гэж үзэж буйгаа Шадар сайд хэллээ. Бүх шатанд дүрэм, журмыг ягштал мөрдөж, үйл ажиллагааны ил тод байдлыг хангах шаардлагыг тавьж байгаагаа хэлсэн юм. Хэсэгчилсэн хөл хорио тогтоосон бүс дэх иргэдийн торыг шалгах зэрэг асуудал байж болохгүй, цэвэр нугалаа гаргаж байгаа үйлдэл хэмээн тэрбээр мэдээлэл өгсөн. Ийм асуудлыг шат шатанд гаргахгүй байхаар хичээж байгаа бөгөөд тухай бүр холбогдох арга хэмжээ авч, хариуцлага тооцно гэлээ. Мөн тухайн бүс дэх аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагааг хаах учиргүй бөгөөд үүн дээр талууд анхаарал хандуулж, мэдээлэл солилцож ажиллах нь зүйтэй гэв.
Нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн 26 дугаар хороонд хэсэгчлэн хөл хорио тогтоох асуудал нь гэнэтийн шийдвэр байгаагүй талаарх тайлбарыг нэгдсэн хуралдааны үеэр Э.Бат-Амгалан гишүүн хэллээ. Тус хороонд хэсэгчлэн хөл хорио тогтоох Эрүүл мэндийн сайдын саналын дагуу нийслэл дээр НОК-ын дарга Р.Чингис, ЭМЯ-ыг төлөөлж А.Амбасэлмаа, дүүргүүдийн Засаг дарга нар оролцсон уулзалт болсон байна. Үүний дагуу Монгол Улсын Шадар сайдын 20 дугаар тушаалын дагуу тус хороонд хэсэгчлэн хөл хорио тогтоохоор шийдвэрлэжээ. Хэсэгчлэн хөл хорио тогтоохын урьд оройны 18.00 цаг гэхэд 26 дугаар хорооны бүх орон сууцанд зөвлөмж бичгүүд нааж, олон нийтийн сүлжээн дэх холбогдох сувгуудаар мэдээлэл түгээсэн гэв. Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын Тамгын газар болон Онцгой комисс нь үүссэн нөхцөл байдалтай холбогдуулан шуурхай арга хэмжээ авч, ажиллаж байгааг энэ үеэр тэмдэглэж хэлсэн. Тус хороонд оршин суудаг, шинжилгээнд хамрагдах ёстой 16.500 иргэнээс 8.500 нь буюу 60 гаруй хувь нь 2021 оны гуравдугаар сарын 17-ны байдлаар шинжилгээнд хамрагдаад байгаа гэлээ. Иргэдийг шинжилгээнд хамруулах ажлыг өнөөдөр 100 хувь дуусгаад, хариу гарсны дараа 2021 оны гуравдугаар сарын 19-ний өдрөөс хэсэгчилсэн хөл хориог цуцлахаар тус дүүргийн Онцгой комисс ажиллаж байгааг Э.Бат-Амгалан гишүүн хэлсэн.
Үргэлжлүүлэн УИХ-ын гишүүн М.Оюунчимэг, С.Чинзориг, С.Одонтуяа, Б.Бат-Эрдэнэ, Н.Алтанхуяг, Ц.Мөнхцэцэг, Т.Доржханд, Ж.Чинбүрэн, Б.Бейсен, Ж.Сүхбаатар нар дээрх мэдээлэлтэй холбогдуулан асуулт асууж, хариулт авсан. Тухайлбал, эрүүл мэндийн байгууллагын анхан шатны нэгжид ажиллаж буй ажилтнууд онцгой нөхцлийн нэмэгдэл, урамшуулалд хамрагдахгүй байгаа талаар мэдээлэл хэлж, энэ талаар тодруулсан. Мөн тодорхой нэр төрлийн вакцины эхний тунг хийлгэсэн иргэд хоёр дахь тунгаа хийлгэхтэй холбоотой асуудлаар асуулт асуухад, 2021 оны дөрөвдүгээр сарын 15-ны өдрөөс “Синофарм” үйлдвэрийн вакцин, 2021 оны дөрөвдүгээр сарын 23-ны өдрөөс “АстраЗенека” вакцины давтан тунг тус тус хийнэ гэлээ. Вакцины эхний тунг хийлгэсэн иргэдэд шууд дархлаа тогтохгүй гэдгийг энэ үеэр Эрүүл мэндийн сайд анхааруулж, хоёр дахь тунг хийлгэсний дараа дархлаа тогтож эхлэх бөгөөд 14 дараа бүрэн дархлаа тогтоно гэдгийг хэлж байв.
Ийнхүү Дархлаажуулалтын явцын талаарх Шадар сайдын мэдээллийг сонсож, УИХ-ын гишүүд холбогдох асуудлаар тодруулга хийснээр чуулганы хуралдаан өндөрлөлөө.
