Хорвоод янз янзын л цэцэг байх. Хайран цэцэг, халамжан цэцэг, хорон цэцэг, бас дэлбээлдэг, дэлбээлдэггүй цэцэг. Энэ олон цэцэг дунд дэлбээлдэг цэцэг нь л их хайрлам, их уярам, бас хамгийн гоё нь юм.  
Хайран цэцэг гэрэл, илч илгээн, хайрын үр түгээн дэлбээлнэ. Ийм цэцэг хөрс голдоггүй, агаар шилдэггүй, хайрын хүчээр өөрөө аяндаа дэлбээлж хайрын үрээ түгээн гэрэлтэнэ. Тэр цэцэгчинд ихийг өгч, харин  багыг авч цэцэглэнэ. Хайрын цэцэг ийм л уярам, хайрлам цэцэг. 
Халамжан цэцэг нь халамж нэхэж, хөрс голж, агаар шилж, наранд хүртэл гомдон халаглана. Тэр дэлбээлнэ гэсээр л гараас гарт, хөрснөөс хөрсөнд, цэцэгчнээс цэцэгчин дамжсаар эцэстээ хөрслөх үргүй, үндэслэх хөрсгүй болж ч мэднэ.  Аз эз таарвал л тэр дэлбээлэх. Гэхдээ цэцэгчнээс ихийг авч, хариуд нь их багыг өгч л дэлбээлнэ ээ. Аз эс таарвал  тэр хагдран хагдарсаар, гандан гандсаар л, хорчийн хорчийсоор нэгэн цагт  хогийн саванд ордог.  Халамжан цэцэг ийм  л хөөрхий цэцэг. 
Хорон цэцэг  дэлбээлж огт өгдөггүй, харин хор ихээр ялгаруулж өөрийгөө ч, өрөөлийг ч хордуулсаар эцэстээ зүгээр л тасдуулж хогийн сав луу шидэгдэнэ.  Хорон цэцгийн хоронд хөрс ч хордоно, агаар ч бохирдоно, нарны цацраг ч сарнина. Хорон цэцгэнд цэцэгчин бүр ч ховор олдоно.  Тэр цэцэгчнээс авсаар, авсаар, авсаар, эцэстээ хордуулж орхидог болохоор л тэр л дээ.  Хорон цэцэг ийм л хорлонтой цэцэг.
Хорон цэцэг их хорлонтой. Халамжан цэцэг их хөөрхийлэлтэй. Эд бараг л дэлбээлэхгүйдээ, цэцэгчний их халамж байлаа ч. Ер нь  тэд дэлбээлэх ч хэрэггүй биз.  Харин хайран цэцэг бол өөр, бүр уярамаар, хайрламаар цэцэг. Тэр хайрын үрээ түгээгээд л мөнхөд гэрэлтэн дэлбээлж байх. Хайрын  цэцэг л иймд хорвоогийн ганцхан үзэсгэлэнтэй цэцэг, гоё цэцэг. 

Ц.Лувсандорж
2013 оны 1 дүгээр сарын 11-ны өдөр

Жич: Фэйсбүүк андуудын дунд өрнөсөн цэцэг, цэцэгчний тухай хөөрхөн хүүрнэлээс сэдэвчлэн энэхүү бичвэрийг тэрлэв.