Шинжээчид “Их хорийн “ тэргүүн нарт дэлхийн эдийн засгийн хөгжлийн ойрын 10 жилийн төлөвөөр дэлхийн дахины уналт буюу зогсонги байдал болно гэж өргөн барьлаа. Тусгайлан бэлтгэсэн илтгэлд өгүүлрүүн, 2008 онд эхэлсэн хямрал нь хөгжлийн хоёр хувилбартай аж. Эхнийх нь 5-7 жилийн хугацаанд аажуу өсөлтөнд буцаж ирэх. Хоёрдахь нь нуралтын хувилбар бөгөөд үүний улмаас ойрын 10 жилд улс төрийн болон эдийн засгийн цочролууд гарахыг хүлээж байгаа аж.
Илтгэлийн хамгийн гол санаа бол 2008 оны хямралыг 2–3 жилийн хугацаанд даван туулах, өмнө нь үүнийг төлөвлөөгүй байжээ. Хамгийн ойрын хугацаа 7 жил, үүнээс илүү бодитой гэвэл шинжээчдийн үзэж байгаагаар 10 жил. Энэхүү хугацаанд хөгжил нь хоёр чиглэлээр явагдаж болох юм. Өөдрөг хувилбар нь гэвэл ойрын :-7 жилийн дотор хямралын хамгийн хурц үзэгдэлүүдийг даван туулах . Энэ үед цаашдын өсөлтийн тохироонууд тавигдасан байх ёстой. Гэхдээ үр дүн нь дэлхийн хамтын нийгэмлэгээс харьцангуй хүчин чармайлтуудыг шаардах болно.
Эхний ээлжинд хямралаас гаргах зүтгүүр болох хөгжиж байгаа орнууд тууштай урагшлах ёстой. Тэдгээр улсууд нь өөрсдийн эдийн засгаа дотоодын хэрэглээнд зохицуулан өөрчлөх шаардлагатай. Ийм зүйлүүд нь хэрэгжих болзошгүй гэдэгт шинжээчдийн 90 % итгэлтэй байна. Энэ хувилбар бол амьдрах чадвартай, гэхдээ одоогийн улс төрийн хандлагуудтай эс нийцнэ гэдэгт оросын санхүүч Роман Андреев итгэлтэй байна. Тэрээр хэлэхдээ, бид энэ тохиолдолд тодорхой үйл ажиллагаа байх ёстой гэж бодохгуй байна, учир нь АНУ болон ЕХ улс төрийн хямрал хүчтэй байна. Ямар нэгэн гар нийлсэн ажиллагаа явуулахын тулд дор хаяж 5 жил шаардагдана. Нөгөө талаас Энэтхэг, Хятад улсын дотоодын зах зээл рүүгээ чиглэгдсэн өөрчлөлтүүд нь нилээд хэдэн жил шаардагдана гэж тэр ярьлаа.
Хоёр дахь хувилбраар эдийн засгийн уналтыг таамаглаж байгаа төдийгүй илтгэлд үүнийг “даамны үр ашиг” гэж нэрлэжээ. Өөрөөр хэлбэл, хөгжилтэй орнуудын нэг төсвийн сүйрэлд ороход гинжин урвалаар дэлхийн санхүүгийн хямрал гарч болзошгүй бөгөөд тэр нь өнгөрсөн зууны 30 -аад оны Аугаа их санхүүгийн хямралыг даваж гарна. Тэр үед эхний хувилбарын бүх үр дагаварууд томоохон хэмжээгээр гарч ирж, нийгмийн болон улс төрийн донсолгоонд, тэр ч бүү хэл дайн дажинд хүргэж мэднэ. Ийм хувь зохиол нь болзошгүй нь 15 % илүүгүй гэдэгтэй эдийн засагч Дмитрий Хестанов ийн ярьсан юм.
“Сүйрлийн таамагууд хэрэгжигдэхгүй. Орчин үеийн мөнгөний системүүд Аугаа их зогсолтын үеэс ялгаатай. Тэр үед дэлхийн валютууд аваад хэвлэчиж болдоггүй алтнаас хамааралтай байсан. Одоо эдийн засгийн мөнгөний хэмжээ Төв банкнаас ямар нэгэн бараанд хамааралгүй тодорхойлогдох болсон үе. Эдийн засгийн сөрөг үр дагаварууд нь мэдээж хэрэг байх л болно. Ойрын үед бүр улс орнууд тулгараад байгаа хамгийн гол эрсдэл бол бүх түвшингийн ханшны бууралт юм” гэж тэр ярьлаа.
Гэсэн хэдий ч евробүсийн сүүлийн үйл явдлууд нь хамгийн муу сэрэмжлэлүүд нь ойрын үед бодит болж мэдэх юм гэдгийг батлаад байна. Грекэд хямрал үргэлжилж байна: франк-герман хоёр ЕХ ны орнуудыг эдийн засгийн хямралаас гаргахаар хүчин чарамйалтаа нэгтгэн тэмцэж байсан нь бүтэлгүйтэв. Хэрвээ эдийн засгийн сэргээн байгуулалтыг хүлээх юм бол удаан хүлээх болох нь гэж шинжээч бичээд, ццаш уналт хурдан ирж, харин шийдвэр гаргах цаг аль болох бага болсоор байна.
Илтгэлийн хамгийн гол санаа бол 2008 оны хямралыг 2–3 жилийн хугацаанд даван туулах, өмнө нь үүнийг төлөвлөөгүй байжээ. Хамгийн ойрын хугацаа 7 жил, үүнээс илүү бодитой гэвэл шинжээчдийн үзэж байгаагаар 10 жил. Энэхүү хугацаанд хөгжил нь хоёр чиглэлээр явагдаж болох юм. Өөдрөг хувилбар нь гэвэл ойрын :-7 жилийн дотор хямралын хамгийн хурц үзэгдэлүүдийг даван туулах . Энэ үед цаашдын өсөлтийн тохироонууд тавигдасан байх ёстой. Гэхдээ үр дүн нь дэлхийн хамтын нийгэмлэгээс харьцангуй хүчин чармайлтуудыг шаардах болно.
Эхний ээлжинд хямралаас гаргах зүтгүүр болох хөгжиж байгаа орнууд тууштай урагшлах ёстой. Тэдгээр улсууд нь өөрсдийн эдийн засгаа дотоодын хэрэглээнд зохицуулан өөрчлөх шаардлагатай. Ийм зүйлүүд нь хэрэгжих болзошгүй гэдэгт шинжээчдийн 90 % итгэлтэй байна. Энэ хувилбар бол амьдрах чадвартай, гэхдээ одоогийн улс төрийн хандлагуудтай эс нийцнэ гэдэгт оросын санхүүч Роман Андреев итгэлтэй байна. Тэрээр хэлэхдээ, бид энэ тохиолдолд тодорхой үйл ажиллагаа байх ёстой гэж бодохгуй байна, учир нь АНУ болон ЕХ улс төрийн хямрал хүчтэй байна. Ямар нэгэн гар нийлсэн ажиллагаа явуулахын тулд дор хаяж 5 жил шаардагдана. Нөгөө талаас Энэтхэг, Хятад улсын дотоодын зах зээл рүүгээ чиглэгдсэн өөрчлөлтүүд нь нилээд хэдэн жил шаардагдана гэж тэр ярьлаа.
Хоёр дахь хувилбраар эдийн засгийн уналтыг таамаглаж байгаа төдийгүй илтгэлд үүнийг “даамны үр ашиг” гэж нэрлэжээ. Өөрөөр хэлбэл, хөгжилтэй орнуудын нэг төсвийн сүйрэлд ороход гинжин урвалаар дэлхийн санхүүгийн хямрал гарч болзошгүй бөгөөд тэр нь өнгөрсөн зууны 30 -аад оны Аугаа их санхүүгийн хямралыг даваж гарна. Тэр үед эхний хувилбарын бүх үр дагаварууд томоохон хэмжээгээр гарч ирж, нийгмийн болон улс төрийн донсолгоонд, тэр ч бүү хэл дайн дажинд хүргэж мэднэ. Ийм хувь зохиол нь болзошгүй нь 15 % илүүгүй гэдэгтэй эдийн засагч Дмитрий Хестанов ийн ярьсан юм.
“Сүйрлийн таамагууд хэрэгжигдэхгүй. Орчин үеийн мөнгөний системүүд Аугаа их зогсолтын үеэс ялгаатай. Тэр үед дэлхийн валютууд аваад хэвлэчиж болдоггүй алтнаас хамааралтай байсан. Одоо эдийн засгийн мөнгөний хэмжээ Төв банкнаас ямар нэгэн бараанд хамааралгүй тодорхойлогдох болсон үе. Эдийн засгийн сөрөг үр дагаварууд нь мэдээж хэрэг байх л болно. Ойрын үед бүр улс орнууд тулгараад байгаа хамгийн гол эрсдэл бол бүх түвшингийн ханшны бууралт юм” гэж тэр ярьлаа.
Гэсэн хэдий ч евробүсийн сүүлийн үйл явдлууд нь хамгийн муу сэрэмжлэлүүд нь ойрын үед бодит болж мэдэх юм гэдгийг батлаад байна. Грекэд хямрал үргэлжилж байна: франк-герман хоёр ЕХ ны орнуудыг эдийн засгийн хямралаас гаргахаар хүчин чарамйалтаа нэгтгэн тэмцэж байсан нь бүтэлгүйтэв. Хэрвээ эдийн засгийн сэргээн байгуулалтыг хүлээх юм бол удаан хүлээх болох нь гэж шинжээч бичээд, ццаш уналт хурдан ирж, харин шийдвэр гаргах цаг аль болох бага болсоор байна.
