.JPG)
Монгол Улсад нефтийн бүтээгдэхүүний хомсдол бий болж байна гэх айдас өнгөрсөн долоо хоногийн эхнээс л олныг цочроосон. Улмаар шатахуун импортлогчид жижиглэнгийн худалдаагаа 230-240 төгрөгөөр нэмэх шаардлагатай байгаагаа мэдэгдсэнээр ард иргэдийн тархинд золтой л цус харвуулчихаагүй. Шатахууны үнэ огцом нэмэгдэх тоолонд өглөө ажилдаа очих унааны мөнгөнөөс эхлэн үнийн дарамттай учирдаг улс ингэж халаглах нь ч аргагүй юм.
Харин Газрын тосны хэрэг эрхлэх газраас шатахууны хомсдолд ороогүй, 40 гаруй хоногийн нөөц хангалттай байгаа гэсэн мэдээллийг өгөөд байгаа.
Мөн ШӨХТГ-аас “Шатахуун импортлогчид ямар үндэслэлээр үнээ нэмж байгаагаа бидэнд танилцуулаагүй. Хэрвээ үнэхээр нэмэхээр бол 40-50 төгрөгөөр л өсгөх боломжтой” хэмээн мэдэгдсэн билээ.
Эндээс харахад ард иргэдийнхээ төлөө төрийн байгууллагууд бат зогсож, нефть импортлогчдыг шахаж байгаа юм шиг харагдаж байна. Ачир дээрээ тэд ард иргэдээ бодов уу, Монгол Улсын эдийн засгийн гол судсан дээр сууж буй нефть импортлогчдыг бодов уу гэдэг нь бас л эргэлзээтэй асуудал.
Тодруулбал, гол нэрийн барааны үнийг тогтворжуулах Монголбанк, Засгийн газар хоорондын өнгөрсөн сард байгуулсан гэрээний дагуу жилийн дөрвөн хувийн хүүтэй 120 сая ам.долларыг 12 аж ахуйн нэгжид хувааж өгөхөөр болсон. Ингэснээр нөгөө хүнд байдалд ороод байгаа нефть импортлогчид нь “башийгаад” явчих нь тэр.
“АИ-92” бензиний нөөц дуусч байна хэмээн шатахуун түгээх станцуудаараа худалдахаа болиод байсан нефть импортлогчид 120 сая ам.долларын сургаар “Хэрвээ “АИ-92” бензин хомсдолтой байна гэсэн мэдээлэл гарсан бол ганц нэг шатахуун түгээх станц дээр л нийлүүлэх бүтээгдэхүүн нь тасалдсанаас болсон байх. Одоо борлуулалт хэвийн явагдаж байна” гэх юм. Тэд мөн үнээ тодорхой хэмжээгээр нэмэх талаар Засгийн газрын Үнийн зөвлөлтэй хуралдана гэж байгаа.
Орон нутагт шатахууны үнэ нэмэгджээ
Гэтэл өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд орон нутагт шатахуунаа нэмэгдсэн үнээр зарж эхэлсэн талаар мэдээлэл байна.
Тухайлбал, “Жаст-Ойл” компани Архангай аймгийн Цэцэрлэг, Өвөрхангайн Хархорин суман дахь шатахуун түгээх станцууддаа дизель түлшийг 250 төгрөг нэмэн зарж эхэлжээ. Мөн “МТ” компанийн Дорноговь аймгийн төв Сайншанд дахь ШТС-ууд 1450 төгрөгийн үнэтэй А-80 бензинээ 1550 төгрөг буюу 100 төгрөгийн, 1700 төгрөгийн үнэтэй АИ-92 бензинээ 1780 буюу 80, 1850 төгрөгийн үнэтэй дизель түлшээ 1900 буюу 50 төгрөгийн илүүтэйгээр борлуулж эхэлсэн байна.
Монголбанкнаас авсан хөнгөлөлттэй зээлээр нэг компанийн импортоор худалдан авах шатахууны жилийн хэрэгцээний 0.8-1.9 хувийн эргэлтийн мөнгөтэй тэнцэж байгаа гэсэн тооцоог Уул уурхайн яамнаас гаргасан байдаг.
Өөрөөр хэлбэл, импортын бүтээгдэхүүнийхээ 50 хувийг жижиглэнгээр худалддаг гэж бодвол 45-80 хоногийн шатахуун худалдан авах эргэлтийн мөнгийг төрөөс шийдэж өгсөн гэсэн үг.
Шатахуун импортлогчид жилийн дөрөвхөн хувийн хүүтэй энэ их мөнгийг хэд дахин нугалж ашиг олох нь дамжиггүй.
Харин нөгөө талд нь бензин шатахууны үнэ өсчих вий хэмээн иргэд түгшсэн хэвээр байна. Шатахуун импортлогчдод дахиад үнээ нэмэх шалтгаан гарсан тохиолдолд мөн л Монголбанкнаас хөнгөлөлттэй зээл өгөх юм болов уу.
Үнэхээр гадаад нөлөөллөөс болж байгаа үнийн хөөрөгдлийг “сул” мөнгө зарцуулан өдөр хоног аргацаах байдлаар арилжих нь тийм ч явууртай ажил биш гэдгийг зарим ажиглагч хэлж байна. Харин гарцаагүй гадаад нөлөөлөл байгаа бол үнэ нэмэх хамгийн боломжтой нөхцөлөөр нэмэгдүүлэх шаардлагатай юм.
Энэ тал дээр иргэдийн итгэл найдвар болоод байгаа ШӨХТГ-аас нефтийн бүтээгдэхүүний жижиглэнгийн худалдаанд шалгалт хийж байна. Дараа нь энэ талаар олон нийтэд мэдэгдэнэ гэж байсан ч гэнэт чимээгүй болчихлоо. Удирдлага нь том дарамтад оров уу, аль эсвэл тэд өөрсдөө “40-50 төгрөгөөр л нэмэх ёстой” гэсэн буруу тооцоо гаргачихаад сууж байсан уу гэдэг нь мөн л эргэлзээтэй.
Харин Газрын тосны хэрэг эрхлэх газраас шатахууны хомсдолд ороогүй, 40 гаруй хоногийн нөөц хангалттай байгаа гэсэн мэдээллийг өгөөд байгаа.
Мөн ШӨХТГ-аас “Шатахуун импортлогчид ямар үндэслэлээр үнээ нэмж байгаагаа бидэнд танилцуулаагүй. Хэрвээ үнэхээр нэмэхээр бол 40-50 төгрөгөөр л өсгөх боломжтой” хэмээн мэдэгдсэн билээ.
Эндээс харахад ард иргэдийнхээ төлөө төрийн байгууллагууд бат зогсож, нефть импортлогчдыг шахаж байгаа юм шиг харагдаж байна. Ачир дээрээ тэд ард иргэдээ бодов уу, Монгол Улсын эдийн засгийн гол судсан дээр сууж буй нефть импортлогчдыг бодов уу гэдэг нь бас л эргэлзээтэй асуудал.
Тодруулбал, гол нэрийн барааны үнийг тогтворжуулах Монголбанк, Засгийн газар хоорондын өнгөрсөн сард байгуулсан гэрээний дагуу жилийн дөрвөн хувийн хүүтэй 120 сая ам.долларыг 12 аж ахуйн нэгжид хувааж өгөхөөр болсон. Ингэснээр нөгөө хүнд байдалд ороод байгаа нефть импортлогчид нь “башийгаад” явчих нь тэр.
“АИ-92” бензиний нөөц дуусч байна хэмээн шатахуун түгээх станцуудаараа худалдахаа болиод байсан нефть импортлогчид 120 сая ам.долларын сургаар “Хэрвээ “АИ-92” бензин хомсдолтой байна гэсэн мэдээлэл гарсан бол ганц нэг шатахуун түгээх станц дээр л нийлүүлэх бүтээгдэхүүн нь тасалдсанаас болсон байх. Одоо борлуулалт хэвийн явагдаж байна” гэх юм. Тэд мөн үнээ тодорхой хэмжээгээр нэмэх талаар Засгийн газрын Үнийн зөвлөлтэй хуралдана гэж байгаа.
Орон нутагт шатахууны үнэ нэмэгджээ
Гэтэл өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд орон нутагт шатахуунаа нэмэгдсэн үнээр зарж эхэлсэн талаар мэдээлэл байна.
Тухайлбал, “Жаст-Ойл” компани Архангай аймгийн Цэцэрлэг, Өвөрхангайн Хархорин суман дахь шатахуун түгээх станцууддаа дизель түлшийг 250 төгрөг нэмэн зарж эхэлжээ. Мөн “МТ” компанийн Дорноговь аймгийн төв Сайншанд дахь ШТС-ууд 1450 төгрөгийн үнэтэй А-80 бензинээ 1550 төгрөг буюу 100 төгрөгийн, 1700 төгрөгийн үнэтэй АИ-92 бензинээ 1780 буюу 80, 1850 төгрөгийн үнэтэй дизель түлшээ 1900 буюу 50 төгрөгийн илүүтэйгээр борлуулж эхэлсэн байна.
Монголбанкнаас авсан хөнгөлөлттэй зээлээр нэг компанийн импортоор худалдан авах шатахууны жилийн хэрэгцээний 0.8-1.9 хувийн эргэлтийн мөнгөтэй тэнцэж байгаа гэсэн тооцоог Уул уурхайн яамнаас гаргасан байдаг.
Өөрөөр хэлбэл, импортын бүтээгдэхүүнийхээ 50 хувийг жижиглэнгээр худалддаг гэж бодвол 45-80 хоногийн шатахуун худалдан авах эргэлтийн мөнгийг төрөөс шийдэж өгсөн гэсэн үг.
Шатахуун импортлогчид жилийн дөрөвхөн хувийн хүүтэй энэ их мөнгийг хэд дахин нугалж ашиг олох нь дамжиггүй.
Харин нөгөө талд нь бензин шатахууны үнэ өсчих вий хэмээн иргэд түгшсэн хэвээр байна. Шатахуун импортлогчдод дахиад үнээ нэмэх шалтгаан гарсан тохиолдолд мөн л Монголбанкнаас хөнгөлөлттэй зээл өгөх юм болов уу.
Үнэхээр гадаад нөлөөллөөс болж байгаа үнийн хөөрөгдлийг “сул” мөнгө зарцуулан өдөр хоног аргацаах байдлаар арилжих нь тийм ч явууртай ажил биш гэдгийг зарим ажиглагч хэлж байна. Харин гарцаагүй гадаад нөлөөлөл байгаа бол үнэ нэмэх хамгийн боломжтой нөхцөлөөр нэмэгдүүлэх шаардлагатай юм.
Энэ тал дээр иргэдийн итгэл найдвар болоод байгаа ШӨХТГ-аас нефтийн бүтээгдэхүүний жижиглэнгийн худалдаанд шалгалт хийж байна. Дараа нь энэ талаар олон нийтэд мэдэгдэнэ гэж байсан ч гэнэт чимээгүй болчихлоо. Удирдлага нь том дарамтад оров уу, аль эсвэл тэд өөрсдөө “40-50 төгрөгөөр л нэмэх ёстой” гэсэн буруу тооцоо гаргачихаад сууж байсан уу гэдэг нь мөн л эргэлзээтэй.
