“River sounds”-ыг 30 офицероор “зэвсэглэсэн” цагдаагийнхан эзэллээ гэвэл та итгэх үү. Баар, цэнгээний газраар үйлч­лүүлэх гэж харин ч нэг зовж байна аа, Монголын залуус бид. Байнга л цагдаа нар­тай муудалцаж, хөөгдөж тууг­даж гарах юм. Сүүлдээ бүр зодуулах нь холгүй хөөгд­дөг боллоо. Цагдаа нар ч иргэдэд эр бяраа гаргаж аархах юм.

Өнгөрсөн баасан га­рагт гадна, дотны хэдэн найз­тайгаа “River sounds” клубт жаа­хан суулаа. Гаднаас ирсэн хүмүүсийг дагуулж ороод “нүүр тахалчихмаар” цөөхөн хэдэн газар байдаг болохоор амьд хөгжмийн тоглолтод нь татагдаж, “River sounds”-ыг зорьсон хэрэг.

Мэдээж баасан гараг учраас эднийх үйлчлүүлэгч олонтой байв. Хэдүүлээ орж суугаад хэсэг юм ярьж байтал 00:00 цаг нь болчихов. Гад­ны­ханд 00:00 цагаас хойш ма­найд шөнийн клуб ажил­лаж болохгүй гэдгийг тайл­бар­лах амаргүй л дээ.

Тоглолт түр завсарлаад ширээнд тухалсан хүмүүс сая л гол яриандаа орж эхэлж байх шиг.

Яг энэ үед хажуугийн ширээнд сууж байсан хэдэн хүүхэн зөөгчтэй учиргүй хэрэлдээд эхэлдэг юм бай­на. Халамцуу авгай нар уусан вискинийхээ тооцоог хийхгүй гэж зөөгчтэй хэрэл­дэж байгаа юм байх даа гэсэн шиг юм бодоод сууж байтал нөгөөдүүл чинь цагдаа болоод явчихлаа. “Тооцоо хийхгүй. Чамайг 72-т суулгаад яаж тарчлахыг чинь харна аа” гээд л зөөгч охиныг нүүр нүдгүй загнаад босоод ирэв. Хамт сууж байсан нэг эмэгтэй нь хаалгаар гараад явчихав. Төд удалгүй дүрэмт хувцсаа өмсчихөөд баахан цагдаа дагуулаад ороод ирлээ.

Ингээд нэг л их сүр­жин дуутай цагдаа нар “Ажилчдыг нь бариад ав” гээд л орилолдов. Үйлч­лүү­лэгч нарыг “хурдал, түргэл” гээд хөөж, зөөгч, бармен гээд ажилчдыг нь голын буйдан дээр жирийтэл нь суулгачихлаа. Бааранд 30 гаруй цагдаа бөөн бөө­нөөр орж ирээд л, гадаа цаг­даагийн машины дохио хангинах сонсдоно. Ахлагч цолтой хүн харагдсангүй. Бүгд л офицерууд аж. Цаг­даагаас гадна 5-6 прокурор орж ирсэн байв.

Барууны байлдаантай кинон дээр гардаг шиг л юм боллоо. Бид хоорондоо “Нэлээд сүр­тэй хэрэг гарч дээ, хэн нь хэнийгээ хө­нөө­чихсөн юм бол доо” гэсэн юм яриад гайхширч суусан юм.  

Гэтэл хамгийн инээдтэй нь цагдаа нар цаг хэтрүүлж ажилласан “River sounds”-ыг хаахын тулд ингэж сү­рийг үзүүлжээ. Ямар аймаар хэрэг вэ. Нэг муу шөнийн клубийг хаахын тулд ямар их сүржигнэсэн гээч. 30 гаруй офицер гэнэт дайрч орж ирээд л, баарны гадна талын замыг хоёр талд нь хааж, “цагдаа” гэсэн хөх алаг туузаа тат­чих­сан.  Замын хоёр та­лын уулзваруудыг алаг ма­­­шинаараа хааж зогсоод л… Арай л тусгайгийнхан буу зэвсэг барьж ирсэнгүй. Мон­голчууд бид ч яах вэ, хоорондоо цагдаа нар яаж сүржигнэж байгааг гайхан ярилцсан. Хамт яваа гадны зочиндоо энэ бүхнийг тайл­барлахад л хамгийн ичмээр байсан.

Хэдэн зөөгчийг нь го­лын буйдан дээр суул­га­чихаад хааш нь ч хөдөл­гө­сөнгүй. Цагдаагаас айсан үйлчлүүлэгч нар нь зугтаад эхлэнгүүт зөөгч нар нь “Тооцоогоо хийе” гэж цаг­даа нараас гуйгаад нэмэр болсонгүй. Энэ бужигнаан дундуур хэчнээн төгрөгийн тооцоогоо алдсаныг бүү мэд. Лав л нэг зөөгч охин “Би тооцоогоо авч чадсангүй. Өрөнд орчихлоо ш дээ” гээд уйлж байгаа харагдсан. Уйлж байхыг бодоход нэлээд их мөнгөний тооцоо гарсан байлгүй.

Ямар ч байсан цагдаа нарын дүйвээнээр хэсэг хүмүүс баахан л үнэгүй идэж уугаад явах шив. Цагдаа нар ч өөрсдөө баахан ууж идээд мөнгөө төлөхгүй “гүрийчихдэг” юм билээ.

Тэнд ирсэн цагдаа нар ямар ч дээрэлхүү юм би­лээ. Зөөгч, ажилчдыг нь дарамталж байснаа сүүл­дээ үйлчлүүлэгч нарыг заг­наж, дарамталж эхлэв. Үйлч­лүүлэхээр сууж байсан бүх хүмүүсийн зургийг авч, бичлэг хийж байлаа. Мэдээж хэн ийм нөхцөлд зургаа авахуулахыг хүсэх билээ. Нас тогтсон хэдэн эмэгтэй зургийг нь авсан цагдаад дур­гүйцлээ илэрхийлж, уцаар­­лаж орхив. Гэтэл цагдаа “Ач зээгээ хараад сууж байхгүй, үхсэнээ хийж яваа юм. Хурдан зайлцгаа” гээд л хашхирч байх юм. Тэр одоо хэн юм бэ. Чөлөөт цагаа яаж өнгөрүүлэхээ цагдаа нараар заалгах хэрэгтэй юу, бид. Дургүйцлээ илэрхийлж, жаахан үг сөрвөл “Ачна, эрүүл­­жүүлнэ” гээд л дайрч байна лээ.

Уг нь Хууль зүйн сайд Х.Тэмүүжин ажлаа авс­ныхаа дараа цагдааг хүчний байгууллага гэдэг статусаас гаргаж, үйл­чил­гээний байгууллага болгож байна гэж яриад байгаа. Бараг л гудамжинд согтуу хүн таарвал аргадаж бай­­гаад гэрт нь хүргэж өг­нө гээд байсан. Тэгвэл уучлаарай, Х.Тэмүүжин сайд аа. Танай цагдаа нар юу яасан үйлчилгээний ажил­тан, шоронгийн гэмт хэрэгтнүүдтэй харьцаж бай­гаа юм шиг аашилж байна лээ.

Мэдээж цаг хэтрүүлж ажилласан гэдэг утгаараа “River sounds”-ын буруу. Тэднийхийг өмөөрөх шаард­лага алга.

Цаг хэтрүүлж ажиллуул­сан хүмүүстээ л уураа гар­гана биз. Мань мэтэд, тэр хэдэн зөөгчид яагаад агсраад байгааг нь ойлгоогүй. Зөөгч нар чинь ажилла гэснийх нь дагуу л ажиллаж байгаа. Гэтэл ядаж тооцоог нь хийл­гэхгүй, бөөн өрөнд оруул­чихаж байсан. “Өрөнд ор­чихлоо” гээд уйлаад зогсож байсан зөөгч охины өмнөөс цагдаагийн байгууллага, ЦЕГ-ын дарга Б.Билэгт, тэнд ажилласан цагдаа нар лав тооцоог нь хийхгүй. Тэр зөөгч өөрөөсөө төлж, дор хаяж сар цалингүй ажиллана гэсэн үг.

Цагдаагийн байгууллага ямар ч сүртэй ажиллагаа явуулсан хүний эрх гэдэг зүйлийг зөрчиж болохгүй.

Ер нь ганц эднийх ч биш. Бүх л баар, цэнгээний газар цаг хэтрүүлж, иймэрхүү байдалтай үйл ажиллагаа явуулдаг. Учир нь амьдралд хэрэгжих боломжгүй хууль мөрдөөд байгаагаас түүнийг нь зөрчих шаардлагатай болдог. Харин үүнийг цаг­даагийн байгууллага хү­чир­хийлэл болгож, хувир­гаад байгаа юм шиг.  

Арай гэж хөөгдөж туугд­саар хаалгаар нь гарвал урдаас бөөн гэрэл чийдэн тусгаж, камераар зураг авч, бичлэг хийж байна лээ. Нүүрээ хувцсаараа бүтээтэл “Наадхаа ав. Эрүүлжүүлнэ шүү” гэж загнав. Яг л хо­рих лагериас оргодол ялт­нуу­дыг нүүлгэж байгаа юм шиг санагдсан. Хувцсаа өлгүүрээс авах зуур цагдаа нар хамгаалагчид нь “Танай ар чинь үнэхээр жижигдэж байна аа” гэх сонсогдов. Бүх баарыг ингэж сүржигнэж хаалгаад байгаа юм байх гэж бодсон чинь ар томтой газруудад нь дөхөж чадахгүй байгаа юм билээ.

Бид ч 72 руу ачигд­чи­хал­гүй тэндээс холдож, жаахан харж зогсов. Цагдаа нар тэр баарны гадна үнэн сүртэй байна аа. Гадаад ха­рилцааны яам, Эрүүл мэндийн яам хоёрын уулз­варыг тэр чигт нь хаачихаж.

Хамгийн сонирхолтой нь, бүх үйлч­лүүлэгч гарч дуус­саны дараа баарны зөөгч, ажилчдыг “баривчилж” нэг, нэгээр нь алаг машиндаа суулгаж аваад явсан. Кинон дээр хүн барьцаалсан хэ­рэгтнүүдийг яаж бүсэлдэг билээ. Яг түүн шиг. Зөөгч, ажил­чид нь баахан хүн барь­цаалчихаад байсныг нь цагдаа нар очиж баривчилж байгаа юм уу, янз нь.

Өнгөрсөн баасан га­рагийн үдшийг ийм л со­нир­­холтой өнгөрүүллээ. Хамт явсан гадны зочиндоо “Цаг хэтрүүлж ажилласан бо­лохоор ингэж байгаа юм” гэж  тайлбарлавал  савж унат­­лаа инээж байна лээ. Бид ч зочноосоо ичсээр бай­гаад л нэг үдшийг барсан даа.

Монголын цагдаа ганц баарыг хаахын тулд ийм их хөрөнгө хүч зарцуулж байна гэхээр бас инээдтэй. Баар хаахаас өөр хийх ажил байдаггүй юм шиг л загнаж байна лээ.

Хамгийн гол нь, энэ асуу­дал цагдаагийн байгуул­лагадаа ч биш, 00:00 цагаас хойш баар цэнгээний газ­рууд ажиллахгүй гэдэг мо­дон хуулинд байгаа юм. Амьдралд хэрэгжих бо­ломж­гүй хуулийг хэдэн жил да­гаж мөрдөх гэсэн юм бол доо.    

Эхсурвалж: "Өглөөний Сонин"