-Дулаан хэмнэвэл мөнгө хэмнэнэ-
Аливаа юманд тооцоотой хандана гэдэг бол арвич хямгач байхын үндэс. Монголчууд бид бүх зүйлдээ баримжаагаар хандаад сурчихаж.
- Танайх жилд хэдий хэмжээний түлш хэрэглэдэг вэ? гэж асуувал:
- Хоёр машин мод гэх юмуу эсвэл нэг машин нүүрс түлдэг гэж хариулна. Нэг машин нүүрс гэдэг нь 5 тн орчим гэсэн үг. Заавал тийм хэмжээний түлш хэрэглэх юм гэж бат ойлгоно. Түүнийг хэмнэх талаар бодож санаа зовохгүй. Хэрэв нарийвчилж судлаад үзвэл өрхийн төсвийн нилээд хэсэг нь түлээнд зарцуулагддаг нь харагдана.
Бид гэр байшин орон сууц барихдаа хямд төсрийг хараад юухан хээхнээр барьчихна. Тэгээд түүнээ дулаацуулах гэж олсон хэдэн бор төгрөгөө шатаагаад дуусна. Хэрэв дулаан сууц барих буюу орон сууцаа шаардлагын түвшинд хүртэл дулаалж чадвал түлээний хэмнэлтээсээ зарсан зарлагаасаа хэдхэн жилийн дотор нөхчих боломж бий гэнэ. Барилгын зай завсрыг чигжээс хийх замаар битүүлж, хаших хийцийг дулаалгын материалаар нэмэлт дулаалга хийж дулааны алдагдлыг бууруулах боломжтой. Тиймээс ирж буй өвөлд бэлтгэж гэр, орноо дулаалаарай.
Барилгын гадна хана, дээвэр, шал, цонх, хаалга зэрэг хашлага хийцээр дулааны зонхилох хэсэг алдагддаг. Энэ алдагдал тухайн барилгын дулааны алдагдлын 70-90%-ийг эзэлдэг.
Барилгын дулаан нь дараах хоёр үндсэн хэлбэрээр алдагддаг байна.Үүнд:
1. Хаших хийцийн алдагдал буюу ханын материалын дулаан дамжуулалтаас үүсэх алдагдал. Үүнийг олон улсын хэлээр трансмиссийн алдагдал гэж нэрлэдэг.
2. Агаар нэвтрэлтийн алдагдал. Барилгын хаалга, цонх, хананд зай завсар гарвал түүгээр агаар гадагшилж түүнтэй хамт их хэмжээний дулаан алдагдана. Зай завсраар гарах дулаан агаарын алдагдлыг олон улсын нэр томъёогоор инфильтрацийн алдагдал хэмээнэ.
-Дулааны трансмиссийн алдагдал-
Барилгын гадна хана, дээвэр, шал, цонх, хаалга зэрэг хашлага хийцээр дулааны зонхилох хэсэг алдагддаг. Энэ алдагдал тухайн барилгын дулааны алдагдлын 70-90%-ийг эзэлдэг. Гэхдээ тухайн барилгын байршил, хийц.гадаргуугийн талбайн хэмжээ, геометрийн хэлбэр зэрэг нь үүнд бас их нөлөөлнө. Барилгын дотор болон гадна агаарын температурын зөрүү нь дулааны солилцоо явагдах үндсэн шалтгаан болдог ба барилгын хашлага хийцийн дулаан дамжуулах үзүүлэлт их байх тусам дулааны алдагдал тэр хэмжээгээр их байдаг. Барилгын дулаан техникийн шинэчилсэн нормд (БНбД 2.01.01-92) барилгын хашлага хийцийн дулаан тусгаарлалтын үзүүлэлтүүдийг халаалтын улирал үргэлжлэх хугацаанас хамааралтайгаар дулаан дамжуулах хөрвүүлсэн эсэргүүцэл Rш (м2 °С/Вт)-ээр илэрхийлсэн байдаг. Энэ үзүүлэлт их байх тусам дулаан тусгаарлах чанар өндөр байна. Барилгын дулаан тусгаарлалтын үзүүлэлтүүдийг манай улсын стандартад дулаан дамжуулалтын эсэргүүцэлээр (Р) барилгын хийц бүрээр нь тогтоожээ.
Үүнд:
- Гадна хана 3.5-4.2 м2С/Вт
- Хучилт(дээвэр) 5.2-6.2 м2С/Вт
- Шал 1.8 м2С/Вт-аас багагүй
- Цонх 0.53-0.55 м2С/Вт
-Дулааны инфильmрацийн алдагдал-
Агаар нэвтрүүлэлтийн алдагдал нь барилгын цонх, хаалганы завсар зай, хашлага хийцийн уулзвар, үүссэн ан цаваар болон салхижуулалт хийх үеэр гардаг. Салхижуулалт хийх үед өрөөний доторх дулаан агаар гаднах хүйтэн агаараар солигдон дулаан алдахад хүргэдэг. Ер нь барилгын завсар зай ан цаваар гадагшилж буй дулаан нийт дулаан алдагдлын 10-40%-ийг эзэлнэ. Монголын өвөг дээдэс "Тэвнэний чинээ нүхээр тэмээн чинээ жавар ордог" гэж сургадаг байсныг санаж, барилгын битүүмжлэлд онцгой анхаарах шаардлагтай. Үүнд хамгийн түрүүнд цонх, хаалгыг сайн битүүмжлэх хэрэгтэй.
Агаар сэлгэлт нь өрөөн дэх хорт бодисуудыг (илүүдэл дулаан, чийг, хорт хий, уур) зайлуулах үүрэгтэй. Эдгээр бодис нь өрөөнд илүүдэл байдлаар удаан хадгалагдсанаар хүний эрүүл мэндэд муугаар нөлөөлөхөөс гадна өрөөний чийгшилтийг нэмэгдүүлж, цан үүсгэдэг тул агаарыг үе үе сэлгэж байгаарай.
Эрүүл ахуйн норм ёсоор цаг тутам өрөөний агаарын хагасыг сэлгэж байх шаардлагатай. Ер нь өдөрт 2 удаа хаалга цонхыг нээж 5-10 минут агаар оруулах хэрэгтэй. Ийм нөхцөлд өрөөний бохирдсон агаар шинэ агаараар ханыг хөргөхгүйгээр бүрэн солигдоно. Агаар сэлгэх хугацаа ихэсвэл халаалтын эрчим хүчний хэрэглээг нэмэгдүүлдэг. Тиймээс аль болох богино хугацаанд агаарыг бүрэн сэлгэж байхаар тооцож, төлөвлөх хэрэгтэй.
