Бидний харж байгаагаар ЕХ 7-р сарын 1-нээс Ираны нефтийн импортонд тавих хоригийг яаралгүй бэлтгэж байх зуур Иран энэ бүхэнд оролцолгүй, ажиглахыг ч хүсэхгүй байгаа аж. Ираны хариу цохилт зарим орнуудын эдийн засгийн байдалд нилээд хүнд байдалд оруулж мэдэх л юм. Энэ бол юуны түрүүнд Грек, Швед, Испани болон Италийг хамарч мэднэ. Грек улсыг аваад үзье. Ираны нефтээр дотоодынхоо эрчим хүчний нийт хэрэглээний нэгний гурвыг хангадаг, Испани-15 %, Итали-12 %. Эдгээр орнууд өөр нүүрс ус төрөгчийг түргэн шуурхай олох гэдэг амаргүй дээ. Шинэ нийлүүлэгч гэдэг бол шинэ чиглэл, нийлүүлэлт, өөр технологи гээд хүнд хэцүү юм их гарна. Энэ бүгд амьдрал дээр нилээд зарлагатай. «Хэрэв Иран заналхийллээ хэрэгжүүлэх юм бол Европ хүнд байдалд орно. Европд шуурхай өөрчлөгдөх шаардлага гарна. Энэ нь нефтийн зах зээл дээр хурцадмал байдал бий болгож, хөнгөн үймээн болон богино хугацааны үнийн өсөлтөнд хүргэж мэднэ. Өөр нэг асуудал бол үнийн өсөлт удаан хугацаагаар үргэлжлэхгүй юм.
Яагаад гэвэл ираны экспортын уналтыг стартегийн болон арилжааны нефтийн нийлүүлэлтээс нөхөх боломжтой юм. Эдгээр нь 4 тэрбум баррель нефть юм. Эдгээр нөөц нь Олон улсын эрчим хүчний агентлагийн /ОУЭХА/ нөөц. Эхний сар дээрх нөөцөөс 50 сая тонноос илүү авч европын хээрглэгчдэд өгч болох юм» гэж Валерий Нестеров хэллээ. Агентлангийн уламжилснаар, ОУЭХА нь 2011 оны 11-р сарын байдлаар үндэсний нөөц одоогийн дундаж хэрэглээгээр Грек - 86 өдөр, Испани - 104, Итали -123 болон Их Британи - 432 өдрийн нөөцтэй байгаа аж. Ираныг ч бас тайван амьдрал хүлээгээгүй гэдгийг хэлэх нь зүйтэй юм.Гэхдээ Тегеран цагаасаа өмнө ашгийнхаа хэдэн тэрбум долларыг алдана. Ингэхдээ бодит төлбөр тооцоо нь олон улсын шүүх хуралдаанаар удтал явсны дараа болж магадгүй.
Магадгүй чухам үүнийг Тегеран тооцож байгаа ч байж болох юм. Тэгээд 20 жилийн хугацаанд дадишахыг ярьж сургасны дараа шагналаа авна гэх Ходжи Насреддины зарчмаар ажиллаж байна. Харин найз нөхдийнхөө энийг яаж хийх гэж байгаа юм бэ гэсэн асуултанд: «20 жилийн дотор эсвэл би үхнэ, эсвэл хаан үхнэ, эсвэл илжиг үхнэ” гэдгийн үгээр хариулав. Өөрөөр хэлбэл, гэрээгээр хүлээсэн үүргийн торгуулийг холын ирээдүйд хойш тавьж байхад, харин европын сонирхолд цохилт үзүүлж буй нь бодит зүйл юм.
Өөр нэг дутуугүй сонирхол татаж байгаа зүйл бол хэрэв ЕХ Ираны төв банкны үнэт цаасанд бүрэн хориг тавьсан бол Иран гэрээний алдагдлаа яаж төлөх байсан юм бол. Тэгэхээр ираны “риаллаар” л авна даа. Өөр арга зам үгүй юм чинь. Харин одоо энэхүү үймээний ашгийг Ираны “нефтийн бялууны” өрсөлдөгчид гаргана. Юуны өмнө энэ бол булангийн орнууд. Тэд дэлхийн эрчим хүчний зах зээл дээр ираны хэсгийг нөхөхөд бэлэн байгаагаа илэрхийлээд байгаа юм. Тэр тусмаа бүр ийм хурцадмал үед шүү.
Яагаад гэвэл ираны экспортын уналтыг стартегийн болон арилжааны нефтийн нийлүүлэлтээс нөхөх боломжтой юм. Эдгээр нь 4 тэрбум баррель нефть юм. Эдгээр нөөц нь Олон улсын эрчим хүчний агентлагийн /ОУЭХА/ нөөц. Эхний сар дээрх нөөцөөс 50 сая тонноос илүү авч европын хээрглэгчдэд өгч болох юм» гэж Валерий Нестеров хэллээ. Агентлангийн уламжилснаар, ОУЭХА нь 2011 оны 11-р сарын байдлаар үндэсний нөөц одоогийн дундаж хэрэглээгээр Грек - 86 өдөр, Испани - 104, Итали -123 болон Их Британи - 432 өдрийн нөөцтэй байгаа аж. Ираныг ч бас тайван амьдрал хүлээгээгүй гэдгийг хэлэх нь зүйтэй юм.Гэхдээ Тегеран цагаасаа өмнө ашгийнхаа хэдэн тэрбум долларыг алдана. Ингэхдээ бодит төлбөр тооцоо нь олон улсын шүүх хуралдаанаар удтал явсны дараа болж магадгүй.
Магадгүй чухам үүнийг Тегеран тооцож байгаа ч байж болох юм. Тэгээд 20 жилийн хугацаанд дадишахыг ярьж сургасны дараа шагналаа авна гэх Ходжи Насреддины зарчмаар ажиллаж байна. Харин найз нөхдийнхөө энийг яаж хийх гэж байгаа юм бэ гэсэн асуултанд: «20 жилийн дотор эсвэл би үхнэ, эсвэл хаан үхнэ, эсвэл илжиг үхнэ” гэдгийн үгээр хариулав. Өөрөөр хэлбэл, гэрээгээр хүлээсэн үүргийн торгуулийг холын ирээдүйд хойш тавьж байхад, харин европын сонирхолд цохилт үзүүлж буй нь бодит зүйл юм.
Өөр нэг дутуугүй сонирхол татаж байгаа зүйл бол хэрэв ЕХ Ираны төв банкны үнэт цаасанд бүрэн хориг тавьсан бол Иран гэрээний алдагдлаа яаж төлөх байсан юм бол. Тэгэхээр ираны “риаллаар” л авна даа. Өөр арга зам үгүй юм чинь. Харин одоо энэхүү үймээний ашгийг Ираны “нефтийн бялууны” өрсөлдөгчид гаргана. Юуны өмнө энэ бол булангийн орнууд. Тэд дэлхийн эрчим хүчний зах зээл дээр ираны хэсгийг нөхөхөд бэлэн байгаагаа илэрхийлээд байгаа юм. Тэр тусмаа бүр ийм хурцадмал үед шүү.