Тэгвэл нөөцийн махны энэхүү бизнесийг “Монголын махны холбоо” хэмээх төрийн бус байгууллага голлон зохион байгуулдаг юм байна. 2006 онд Засгийн газрын 178 дугаар тоот тогтоолоор нөөцийн мах бэлтгэн нийлүүлэх компаниудыг сонгон шалгаруулах журмыг баталжээ.
Энэ тогтоолын дагуу Нийслэлийн захирагчийн ажлын алба нөөцийн мах бэлтгэн нийлүүлэгчдийг сонгон шалгаруулж байв. Гэвч 2009 оноос компаниудыг сонгон шалгаруулах бүх эрх мэдлийг “Монголын махны холбоо”-нд шилжүүлжээ. Ингэснээр 2009 оноос эхлэн төрөөс нөөцийн мах бэлтгэн нийлүүлэгчдэд олгодог тэрбумаар хэмжигддэг урамшууллын мөнгийг “Монголын махны холбоо” гэх төрийн бус байгууллага захиран зарцуулдаг болсон байна.
Өдгөө “Монголын махны холбоо”-ны тэргүүнээр “Тайж трейд” ХХК-ийн захирал Л.Ганпүрэв гэгч ажилладаг. Л.Ганпүрэв энэ холбооны анхны тэргүүн доктор С.Дэлэгийг түлхэж тэргүүн болсныхоо дараагаас “Тайж трейд” ХХК нөөцийн махны тендерт тогтмол ялж, 1000 тонноос дээш мах бэлтгэн нийлүүлэх эрх авдаг болжээ. Нөөцийн мах хэр их бэлтгэнэ, тэр хэмжээгээр сул ашиг орж ирдэг жамтай.
Иймээс ч 100 тонн мах бэлтгэх хүчин чадалтай зарим компани 1000 тонныг бэлтгэх эрх авч, мөнгө иддэг байна. Бэлтгэж чадаагүй 900 тонн махныхаа асуудлыг хуурамч падаан бичүүлээд л шийдчихдэг гэсэн үг. Харин бэлдсэн жаахан мах нь дуусчихаар мах бэлтгэгчдийн арга мэхэнд хууртсан хяналт шалгалтынхан монголчуудынхаа махчныг гайхаад хоцордог.
Энэ жил бэлтгэсэн гэх 12 000 тонн мах ийм замаар дуусч, Засгийн газар дахин хөрөнгө гаргаж, 15000 тонн мах нөөцлөх ажлыг эхлүүлж байна. Товчхондоо “Монголын махны холбоо” нөөцийн мах бэлтгэгчдийг сонгон шалгаруулах нэрээр төрийн мөнгийг салхинд хийсгэдэг болсон.
Төрийн хөрөнгийг төрийн бус байгууллага захиран зарцуулдаг энэхүү сонирхолтой сонгон шалгаруулалтын талаар Нийслэлийн захирагчийн ажлын албаны Хүнс, худалдаа, үйлчилгээний хэлтсийн мэргэжилтэн О.Уянгаас тодруулахад “Нөөцийн мах бэлтгэн нийлүүлэх компаниудыг Засгийн газрын 178 дугаар тогтоол, шаардлагын дагуу “Монголын махны холбоо”-ноос сонгодог. Манайх гардан зохион байгуулах бүх үүргээ 2009 онд “Монголын махны холбоо”-нд албан ёсоор шилжүүлсэн. Гэхдээ сонгон шалгаруулалтыг манайх болон МХЕГ хянадаг” гэсэн тайлбарыг өгч байна лээ.
Хэдийгээр Нийслэлийн захирагчийн ажлын алба, МХЕГ-ынхан мах бэлтгэгчдийг сонгон шалгаруулахад хяналт тавьдаг гэх боловч бүх эрх мэдэл “Монголын махны холбоо”-нд шилжсэн учраас ямар ч нэмэргүй. Өөрөөр хэлбэл ямар компанийг сонгохыг “Монголын махны холбоо” болон тэдний арын улстөрчид мэднэ. Гэхдээ нөөцийн махны сонгон шалгаруулалтыг “Монголын махны холбоо” зохион байгуулдаг гэдэг ч цаана нь УИХ-ын гишүүд, Нийслэлийн захирагчийн ажлын албаны нөлөө бүхий дарга нар бий гэх юм билээ.
“Монголын махны холбоо” сонгон шалгаруулах эрхийг авснаас хойш гурван жил өнгөрчээ. Энэ хугацаанд төрөөс нөөцийн маханд зориулж хэдэн тэрбум төгрөг гаргасныг өгүүлье.
Тус холбоо 2009 онд 7000 тонн нөөцийн мах бэлтгүүлэхээр зургаан аж ахуйн нэгжийг шалгаруулжээ. Эдгээр компанийн урамшуулалд төрөөс 2.4 тэрбум төгрөг олгосон байна. 2010 онд нийт есөн аж ахуйн нэгжээр 12 000 тонн мах бэлтгүүлж, зургаан тэрбум төгрөгийн урамшуулал олгосон аж. 2011 онд 11 компаниар 12000 тонн мах бэлтгүүлэхээр сонгон шалгаруулжээ.
Харин энэ жил 20 компаниар 12000 тонн мах бэлтгүүлж, Засгийн газраас найман тэрбум төгрөгийн урамшуулал олгосон билээ. Амташсан хэрээ 13 дахина гэдэг шиг өнгөрсөн хугацаанд “Мах импекс” тэргүүтэй хэдхэн компани байнга тендерт оролцдог байжээ.
Өнгөрсөн жил тендерт ялсан компаниудыг энэ жилийн тендерт ялсан компаниудтай харьцуулан хүргэе.
2011 онд 11 компани 12 000 тонн нөөцийн мах бэлтгэн нийлүүлэх
эрх авчээ
-“Мах маркет” ХХК 2400 тонн
- “Мах импекс” ХХК 2000 тонн
-“Мах экспорт” ХХК 1300 тонн
-“Тайж трейд” ХХК 1200 тонн
-“Баатрууд тэнгэр” ХХК 1000 тонн
-“Багахангай” ХК 1000 тонн
-“Монгол мах экспо” ХК 700 тонн
-“Баруун Монгол” ХХК 600 тонн
-“Соотон” ХХК 500 тонн
-“Давшилт трейд” ХХК 400 тонн
-“Саян-Уул” ХХК 300 тонн
-“Эрдэнэт прогресс” ХХК 300 тонн
-“Стандарт мах” ХХК 200 тонн
-“Завхан хүнс групп” ХХК 100 тонн
2012 онд 20 компани нөөцийн мах бэлтгэн нийлүүлэх эрх авчээ
-“Мах импекс” ХХК 2000 тонн
-“Мах маркет” ХХК 1700 тонн
-“Мах экспорт” ХХК 1300 тонн
-“Баатрууд тэнгэр” ХХК 1200 тонн
-“Тайж трейд” ХХК 1200 тонн
-“Эй Эн Ди Эм” ХХК 800 тонн
-“Соотон” ХХК 600 тонн
-“Давшилт трейд” ХХК 500 тонн
-“Саян-Уул” ХХК 500 тонн
-“Мик маркет” ХХК 350 тонн
-“Монгол мах экспо” ХК 300 тонн
-“Багахангай” ХК 250 тонн
-“Баруун Монгол” ХХК 200 тонн
-“Нэмэр их” ХХК 200 тонн
-“Тэс шим хоршоо” ХХК 200 тонн
-“Монгема” ХХК 200 тонн
-“Сэргэн мандал групп” ХХК 200 тонн
-“Хүнс трейд” ХХК 100 тонн
-“Хүнсний коллеж” 100 тонн
-“Талын хүнс” ХХК 100 тонн