Уг асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн, Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн сайд Х.Баттулга ийнхүү хавсралтад нэмэлт оруулах болсон хууль зүйн үндэслэл, практик шаардлага, төсөл батлагдсанаар үүсч болох нийгэм, эдийн засаг, хууль зүйн үр дагаврын талаар илтгэлээ.
Мал аж ахуйн тогтвортой хөгжлийн зорилтот үйл ажиллагааг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх, мал аж ахуйг эрчимжүүлэн хөгжүүлэх, малын чанар, ашиг шимийг сайжруулах замаар хүн амын хүнсний хангамжийг нэмэгдүүлэх эрэлт хэрэгцээ, эрх зүйн үндэслэл, практик ач холбогдлыг харгалзан ийнхүү хавсралтад нэмэлт оруулан цэвэр үүлдрийн гойд ашиг шимт мал, амьтны гүн хөлдөөсөн үр, хөврөл үрийн гаалийн албан татварыг 2016 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийг хүртэл “0” хувиар тогтоох шийдвэрийн төслийг боловсруулсан талаар тэрээр танилцууллаа.
Цэвэр үүлдрийн гойд ашиг шимт мал, амьтны гүн хөлдөөсөн үр, хөврөл үрийг импортоор оруулж ирснээр малын чанар, үүлдэрлэг байдал, удамшлын чадавхи сайжрах, гойд ашиг шимт малын тос нэмэгдсэнээр бэлчээрийн нэгж талбайд ногдох малын тоо цөөрч бэлчээрийн даацын хэтрэлт багасч эрчимжсэн аж ахуй эрхлэлт ихсэн хүн амын хүнсний хангамж сайжрах, нэг малаас авах ашиг шимийн хэмжээ нэмэгдэж, түүхий эд, бүтээгдэхүүний чанар сайжирснаар малчид, эрчимсэн аж ахуй эрхлэгчдийн орлого , тэдний амьжиргааны төвшин нэмэгдэн гэж үзэж байгаагаа салбарын сайд илэрхийллээ.
Гадаадын зах зээлд гүн хөлдөөсөн үр, хөврөл үрийн үнэ нэмэгдэж, ашиг шимийн түвшингээс хамаарч нэг малын зохиомол хээлтүүлэгт шаардагдах үр 20-25 ам.доллар, хөврөл үр 250-500 ам.долларын үнэтэй болоод байна. Малын үржлийн ажлын стратеги төлөвлөгөөнд тусгагдсанаар 2012-2016 онд малын үүлдэрлэг байдал, ашиг шимийг нэмэгдүүлэхийн тулд мах, сүүний үхэр, мах, ноосны хонины 17 сая тун гүн хөлдөөсөн үр, 1 мянган тун хөврөл үрийг импортлох шаардлагатай байгаа ажээ.
Дараа нь Төсвийн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Я.Санжмятав танилцуулахдаа, Байнгын хорооны хуралдааны үеэр Улсын Их Хурлын зарим гишүүд уг асуудал бол төрөөс хөдөө аж ахуй түүний дотор мал аж ахуйн салбарт өмнө нь баримталж байсан бодлогын үргэлжлэл хэмээн үзэж байгаагаа илэрхийлээд асуудлын эдийн засгийн үр өгөөжийг нарийн тооцоолох саналыг дэвшүүлсэн талаар илтгэлдээ дурдлаа.
Дээрх илтгэлтэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүд салбарын сайд болон ажлын хэсгийнхэнд хандаж асуулт тавьж хариулт авав. Хөдөө аж ахуйн биржийн тухай хууль, төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого, “Монгол мал” хөтөлбөрт дэвшүүлсэн тодорхой зорилтууд хэрэгжиж байгаа байдалд шүүмжлэлттэй хандаж тэдгээр нь хэрэгжихгүй байгаа шалтгааны талаар тодорхой асуухын сацуу цаашид тэдгээрийг хэрэгжүүлэхэд анхаарахыг чухалчлав. Үүнээс гадна хэлэлцэж буй асуудлыг хэрхэн хэрэгжүүлэх гэж байгаа түүний дотор гүн хөлдөөсөн үр, хөврөл үрийг орон нутагт хэрхэн тээвэрлэж хадгалахтай холбоотой асуулт тавьж хариулт авав.
Улсын Их Хурлын гишүүд тогтоолын төслийг хэлэлцэхийг дэмжиж байгаагаа илэрхийлээд монгол малыг бодлогүйгээр эрлийзжүүлж улмаар цэвэр үүлдрийн монгол малын тоо цөөрч байгаа, малыг гэрчилгээжүүлэх, индексжүүлэх асуудлыг хариуцах бүтэцгүй байгаа, малчдыг түүний дотор залуу малчдыг малжуулах төсөл хэрэгжүүлэх, малчдыг хоршиж ажиллахыг төрийн бодлогоор дэмжих, түүний эрх зүйн орчин бий болгох , төрийн бодлогыг малчдад түлхүү илүү хүртээмжтэй болгоход анхаарахын сацуу тогтоолийн төсөлд тусгагдсан асуудлыг хэрэгжүүлэхдээ тодорхой бүсэд орчин нөхцөлийг бүрдүүлж шинжлэх ухааны үндэслэлтэй хандах зэрэг саналыг дэвшүүллээ. Түүнээс гадна уг асуудлыг өргөн барихдаа, гүн хөлдөөсөн үр, хөврөл үрийг тээвэрлэх, хадгалах, судалгаа шинжилгээний ажил хийх зориулалттай тоног төхөөрөмжийг гаалийн татвараас чөлөөлөх асуудлыг цогцоор оруулж ирээгүйд шүүмжлэлттэй хандав.
Чуулганы өнөөдрийн хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 82,1 хувь нь Импортын барааны гаалийн албан татварын хувь хэмжээ батлах тухай тогтоолын хавсралтад нэмэлт оруулах тухай тогтоолын төслийг хэлэлцэх нь зүйтэй гэж үзээд уг асуудлыг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Төсвийн байнгын хороонд шилжүүлэв гэж УИХ-ын Хэвлэл, мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.
