-Орж болох уу?
-Ороо ор! Хөөе энэ чинь Дэнсмаа юу даа?
-Чи хүн эндүүрээд байгаа юм биш биз?
-За юу гэж дээ. Алив хэмээн хэлээд Батсүх түүнийг сандалд суулгаад ширээн дээрх бичиг цаасыг эмхлүүлээд түүнтэй яриа өрнүүлэв.
- За тэгээд ажил төрөл сайн биз дээ. Нутаг хаана байна?
Ажил сайн сайн, Дорноддоо л байна. Танайхан сайн уу?
- Бүгд сайн байгаа. Үгүй ер өө, санаанд оромгүй юм болж байх чинь юу вэ?
- Чи намайг ингээд гэнэт ороод ирнэ гэж санаагүй байлгүй. Арга ч үгүй биз дээ. Бүсгүй ийн хэлэхэд түүний сэтгэлд ямар нэгэн гомдол тунирхал хадгалагдаж байгааг анзаарсан Батсүх тэр дор нь сэхээ авч ярианы өнгө аясыг өөрчлөв.
- Би ажил ихтэй, оройхон харьдаг юм бил үү гэж бодоод л сууж байгаа ш дээ. Ер нь ингэж сууж байхаар манайд очъё.
- Яах юм бэ, эхнэр чинь нүүр маажаад хаячихна.
- Санаа зоволтгүй ээ, авгай гадаадад байгаа. Чи чинь нүүрээ самардуулсаар байгаад хаширч орхисон юм шиг байх шив.
- Үгүй ээ, үгүй. Яалаа гэж тийм юм байх вэ. Тэр хоёр инээлдсээр тэндээс гарч Батсүхийн “жип”-нд суун гуравдугаар хороололд байдаг гэрт нь хүрч очив. Батсүх тун ч хурдан шалмаг гүйж харайсаар байгаад зочиндоо цай хоол, идээ будаа бэлтгээд амжив.
Хоёул яриа дэлгэн, ажил төрөл, үр хүүхдийнхээ тухай баахан хуучлав. Дэнсмаа сургуулиа төгсөөд нутагтаа очсоноос хойш тэндээ суурьшин нөхөрт гарч гурван хүүхдийн эх болсон байна. Дөч гарч яваа гэхэд нүүр царайд нь нэгээхэн ч үрчлээ үгүй, улам үзэсгэлэн гоо болчихоо юу даа гэж хэлмээр. Хориод жилийн өмнө энэ хоёр дунд сургуулийн нэг ангид сурч байв. Тэгэхэд Батсүх охидын харцыг гижигдсэн өндөр цагаан хөвгүүн байсан бол Дэнсмаа  нүүрэндээ сэвхтэй, шонтойсон хамартай, бондойсон бор охин явж дээ.
Тэр хоёрыг хамт зогсох юмуу, явж байхад нь “тэмээ ямаа хоёр” гэж хүүхдүүд шоолдог байсан тул Батсүх ихэд ичиж түүнээс зугтан дөлдөг байсан бол Дэнсмаа тэгэхээс тэгэх гэсэн юм шиг бараадаад явахыг нь яана. Нэг удаа “хайртай” гэх ухааны зурвас илгээсэн байхыг нь үзээд золтой ухаан алдаад уначих шахаж билээ. Эрэгтэй хүүхдүүд л охидод захиа өгдөг болохоос биш охид хэзээ ингэж байлаа. Заримдаа түүнийг “шизо”-той байх гэж бодох үе байсаан. Аравдугаар ангиа төтсөөд Батсүх хойшоо сургуульд явж, Дэнсмаа ХААИС-ийн хуваарь авчээ. Энэ үеэс хойш тэр хоёр нүүр нүүрээ харалгүй явсаар өдий хүрч өнөөдөр санаандгүй уулзах нь энэ. Санаанд үгүй ч юу байхав дээ, Дэнсмаа зориуд зорьж уулзсан хэрэг.
- Чи ч ёстой танигдахгүй болтлоо өөрчлөгдсөн байх чинь?
- Тийм үү? Ямар болсон байна гэж?
- Юу.. хөөрхөн, үгүй ээ юу гэмээр юм бэ дээ?
- Би царай муутай байсан..
- Үгүй үгүй.
- Чи надаас зугтдаг байсан.
Батсүхэд хэлэх үг олдсонгүй. Нэг мэдсэн бүсгүй цээжинд толгойгоо наачихсан, Батсүх бүсгүйн нурууг илбэж таалаад сууж байх аж. Бүсгүйн толгойг дээш өргөөд уруул дээр нь зөөлөн үнсэв. Дэнсмаа нүдээ аньсан чигээр түүн рүү биеэрээ шахах агаад бие нь булбарай зөөлхөн, чангахан тэвэрвэл өвтгөж орхимоор санагдлаа. Үсийг нь хойш илэн дух, хамар, уруул, бүр доошлон хүзүү хоолойг нь үнсэж үлгэн тачаадаж эхлэхэд бүсгүй цамцных нь хормойг дээш сөхөөд нурууг нь илбэнэ. Батсүх бүсгүйн уруулыг үмхэн сороход хэлийг нь хөхөж улмаар нэг гараа доош явуулан өмднийх нь цахилгааныг шурхийтэл доош татаж орхисноо өмднийх нь зах руу гараа оруулан “өнөөдөхөд” нь хүрээд орхисонд “хүрэн азарга” нь өмдөн дотроо зантайтал босчихоод эгээ л гарч давхих нь холгүй байна гээч.
Мань эр ч “хариутай бол зөрүүтэй, ханцуйтай бол нударгатай” байдгийг үзүүлэн зөрүүлээд дотоож руу нь гараа явуултал хоёр гуяны завсарт нойт оргих нь мэдрэгджээ. Бүсгүйг өндийлгөн өмнөө зогсоотол өмдөө доош шувт  татан доошлуулаад өвөр дээр нь гараад суучихав.
-Хоёулаа ор руу оръё.
-Хэрэггүй ээ, надад энэ нь гоё байдаг юм.
Нэгэнт л бүсгүй ийм  байрлалыг сонгосон хойно яая гэхэв. Ямар хүчээр орон дээр аваачилтай биш. Батсүх өмдөө өвдгөндөө хүртэл шувтлаад бүсгүйг дээрээ суулгасанд Дэнсмаа түүний чинээндээ тултал боссон эрхтнийг хурууныхаа завсар хавчуулж бариад өөрийнхөө эрхтэнд  амсардуулснаа доош сууж ортол “хар халзан азрага”-ыг нь халуухан үтрээ нь хабхийтэл үмхээд орхих нь тэр.
Дэнсмаа дээш доош босон сууж зөөлөн зөөлөн хөдлөх агаад үе үехэн таазаараа хөхний товчийг имрэн, хэвлийг нь илж таалан, бүр цаашлаад хэлүүгээр нь оролдож гарахад хүүхний сэрэл тачаал нь улам нэмэгдэн байн байн дуу алдан гинших аж. Хүүхний хөдөлгөөн ширүүсч, дээр дээр ойж буун, дэлэн хөх нь ийш тийш үсчин дэргэдэх айлд ч сонсогдмоор орилж хашгиран орь дуу болоход Батсүх түүнийг таазаар нь тэврэн авч өндийлгөөд ширээ түшүүлэн тонгойлгож байгаад углаатай чигээр нь угсраа цохилтуудыг хийж гарав.
Энэ завсар бүсгүй “ээж ээ” гэж орилон эгээтэй л эр нөхрөө дуудах нь холгүй. Бариухан эрхтэн рүү бүлж олиж, оруулж гаргахын тоолонгоор пад пад, тас няс хийх чимээ өрөөгөөр нэг цуурайтах агаад “цохих тоолонгоор хүүхэн нуруугаа хотолзуулан, тонтгор өгзгөө тал бүр тийш нь холбилзуулна.
- Би тавилаа ш дээ. – Одоохон. Ийн хэлээд Батсүх “махан муна”-аараа хүүхнийг хайр найргүй хэд сайн гөвшөөд орхивол бүсгүй нэг сүрхий хашгиран бие нь сул оргиод ирэхийн үесд “нууцын орон”-оос хурын дусал сад тавин гарах нь мэдрэгдэж Батсүх зөрүүлэн үрийн шингэнээ хэвлий дотор нь урсгаж орхив. Бие сэтгэлийн таашаал авсан хоёр бие бие рүүгээ харан инээмсэглэлээ.
- Чи хоноод явах юм байгаа биз дээ?
- Үгүй шүү. Яасан бэ? Юунд дургүйцсэн юм бэ?
- Чи намайг зөв ойлгоорой. Би чамтай завхайрах гэж ирээгүй. Хүүхэд ахуй цагтаа хайрлаж, дурлаж байсан хүнтэйгээ хамт хэдхэн хором ч болов учрах гэж ирсэн. Энэ бол чи бид хоёрын эхний болоод эцсийн боломж. Намайг гаргаад өгөөрэй. Чамд их баярлалаа! Бүсгүй эрс шулуухан ингэж хэлэхэд хөшөө адил хөшчихсөн зогсож байсан Батсүх сэхээ авч хувцаслан түүнийг дагаж гарав. Шатаар уруудаж явахад болж өнгөрсөн үйл явдал эгээ л зүүд мэт санагдаж байлаа.