logo
Хятадууд долларыг доош хийж, хоморгонд нь Монголд инфляци өснө

Хятадууд долларыг доош хийж, хоморгонд нь Монголд инфляци өснө

2012/04/02
Монголбанк гадаад валютын нөөцийг ам.доллараар бүрдүү­лэх болсон. Ихэд мэрийлт гарган ажилласны үр дүнд өнгөрсөн оноос түүхэндээ гарч бай­гаагүй амжилтуудыг угс­руу­лан гаргаж байгаа. Өдгөө Монгол Улс Төв­банкиндаа 2.7 тэрбум ам.дол­ларын нөөцтэй \арил­­жааны банкууд болон иргэдийн гар дээрхийг оруул­сангүй\, хөг­­жиж буй орнуудын дунд толгой цо­хихуйц баян болжээ.
Гэхдээ “ногоон”-ыг ху­римтлуулсны ач гавьяа хэр­хэн илэрсэн бэ гэдэгт ха­риулт олдохгүй л болов уу. 2006 оны есдүгээр сараас 20 мянгатын дэвсгэртийг гүйлгээнд гаргахаас өөр аргагүй болсноо Монгол­банкнаас зарласан. Учир нь тэр үеэс монголчууд ард­чилсан нийгмийн хоёр дахь их инфляцид дарлуулж эхэлсэн юм. Тэгээд ч гадаад хөрөнгө оруулалтын зах зухыг амталсан болохоор их хэм­жээний мөнгө тоолохын тулд 10, 5 мянгатын дэвс­гэртүүд хүчгүйдсэн гэх тайл­барыг хийж байв.
Харин өдгөө тоолохын эцэсгүй гэгдэх хөрөнгө оруу­лалтуудаас болж дотоодод ам.долларын хуримтлал са­насан хэмжээгээр овоорсон. Харамсалтай нь, энэ хэрээр төгрөгийн чадал буурсаар, бараа бүтээгдэхүүний үнийн дүнтэй төгрөгийн бодит үнэлэмж таарахгүй болсноор инфляцийн хөөрөгдлийн нэг шалтгаан боллоо.
Үүнтэй зэрэгцээд инф­ляци буюу үнийн хэт өсөлтөөр илэрдэг зах зээлийн бараан үзэгдлийг дэмжих бас нэг асуудал үүсч байгаа аж. Энэ нь манай төрийн гар таталгүй цацаж буй халамжаас шалтгаалахгүй, олон улсын эдийн засгийн гэнэтийн үйл явдлаас үүдэн гарах юм.
Тодруулбал, Хятадын Ардын банкнаас ам.дол­лар­тай харьцах юанийн ханшийг түүхэнд байгаа­гаа­­гүй өндөр хувиар нэмэг­дүүлсэн талаар “Синьхуа” агентлаг мэдээлсэн байв. Өн­гөрсөн долоо хоногт нэг ам.доллар 6.3004 юаньтай тэнцэж байсан бол уг шийд­вэрийн дараагаар 6.2891 юаниар ам.доллар худал­дан авч байгаа аж.
Олон улс, тэр дундаа АНУ-аас  Хятадыг үндэсний мөнгөн дэвсгэртийнхээ ханшийг  чөлөөлөхийг     шаард­­саар нэлээд хэдэн жи­лийн нүүрийг үзэж байгаа. Үүний эсрэг Хя­тадын эрх баригчид “Энэ бидний дотоод асуудал” гэх хариултыг өг­дөг. Харин энэ удаад ийм арга хэмжээ авснаар Ев­ропын холбоо болон АНУ-ын хүсэл нэг талаар биелж байгаа юм.
Гэхдээ олон улсад ам.дол­ларын нэр хүнд унаж бай­гаа энэ үеэр юанийг тэр­гүү­лэх валютуудын эг­нээнд хам­гийн том байр суурьтай болгох гэсэн хя­тадуудын тө­лөвлөгөө хэ­рэг­жиж байна гэж үзэх ажиг­лагчид бий.
Тэгвэл экспортоо дэм­жи­хийн тулд Их гүрний зү­гээс авч буй арга хэмжээ ма­найханд хэрхэн нөлөөлөх бол. Одоогийн байдлаар “Най­­ман шарга” валют арил­­жааны төвд юанийг 212 төгрөгөөр борлуулж байгаа. Сарын өмнө энэ ханш 204 төгрөг байсан. Нэг үгээр хэлбэл, Хятадын мөнгөн дэвс­гэртийн ханш эрэлтээс шалтгаалалгүй тогтмол өсч буй.
Учир нь хятадууд ам.дол­ларын хүчийг сул­руулахаас урьтаж, бусад валюттай харьцах юанийн ханшийг бага багаар нэмж байсан юм. Гэвч ам.доллар хэмээх валютын үнэ Монголын зах зээлд юаниас шалтгаалан буурахгүй бөгөөд эдийн за­сагчдын үзэж байгаагаар сон­­гуулиас өмнө 1500 төгрөг хүрнэ гэсэн. Өчигдрийн байд­­лаар ам.доллар 1333 төг­рөгийн үнэтэй байсан.
Хэрвээ ханш энэ хэвээр байж, дээрээс нь юанийн ханш ч өсвөл Монголбанк дахин интервенци хийхээс өөр аргагүйд хүрнэ. Нэгэнт вирустсан компьютерт update хийгээд ч нэмэргүй шиг Төвбанкнаас мөнгөний бодлогыг тогтвортой байл­гахын тулд зах зээлд их хэмжээний ам.доллар “ша­хах” тусам төгрөгийн хүч буурсаар байх аж.
Их гүрнүүдийг дууриаж мөнгөн тэмдэгтийнхээ ханшийг хүчээр тогтоох нь дэндүү болчимгүй хэрэг болно. Хятадын хувьд экс­портоо дэмжихийн тулд ийм алхам хийсэн. Одоогоор АНУ тэргүүтэй хэд хэдэн том улс Хятадын экспортын бүтээгдэхүүнд гаалийн өндөр татвар ногдуулсан байгаа. Тиймээс хятадууд уян хатан бодлого баримталсан нь тэр. Харин энэ уян хатан бодлого манайх руу орж ирэх Хятад бараанд падлийгүй нь тодорхой.
Учир нь Замын-Үүд, Эрээ­ний боомт Монголын зах зээлийг тэтгэдэг. Бид цаг ямагт хятадуудад найр тавьсаар ирсэн бөгөөд ши­нээр  үүссэн нөхцөл бай­дал Монголд үнийн өсөлт авчрах нь илэрхий болов.
АНХААРУУЛГА: УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн хуулийн холбогдох заалтын хүрээнд тус сайтын сэтгэгдэл хэсгийг түр хугацаанд хаасан болно.
Дээш